ĐẮNG LÒNG VẢI THIỀU: ĐƯỢC MÙA, MẤT GIÁ!

Huyền Vũ - Những ngày này, trên các ngả đường dẫn vào huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang đâu đâu cũng được phủ một màu đỏ chín của vải thiểu. Theo phản ánh của người dân ở "vương quốc vải thiều”, năm nay, vải thiều Bắc Giang được mùa lớn, dù vậy nỗi lo rớt giá vẫn luôn treo lơ lửng!

Vải được mùa...

Huyện Lục Ngạn (tỉnh Bắc Giang) được xem là "vương quốc vải thiều" của nước ta với diện tích gần 20 nghìn ha. Đầu năm nay, mưa phùn và lạnh kéo dài nhưng lại không rơi vào lúc cây vải ra hoa nên sản lượng vải thiều cao hơn so với năm 2013, ước đạt khoảng 140.000 tấn quả tươi.

 

Người nông dân năm nay được mùa vải

Thời điểm này đang trong những ngày sôi động nhất của mùa thu hoạch. Khắp các ngả đường dẫn vào huyện Lục Ngạn đều tràn ngập một sắc đỏ của vải thiều. Từng đoàn xe máy nối đuôi nhau thồ hàng tạ vải đến tập kết tại các điểm thu mua dẫn đến tình trạng ùn tắc đường thường xuyên xảy ra. Tuyến đường quốc lộ chạy qua trung tâm huyện dường như cũng quá tải bởi sức nóng tại vựa vải lớn nhất cả nước.

Và nỗi lo rớt giá, ép giá…

Không chỉ riêng vải thiểu, mà với bất cứ loại nông sản nào của Việt Nam, tình trạng được mùa mất giá được xem là phổ biến và cứ đến hẹn lại lên!

Chính vì vậy, mới tồn tại tình trạng nực cười “nông dân lo lắng vì vải được mùa”, được mùa vải, người nông dân vui 1 phần thì 9 phần lo lắng. Vui vì được mùa, nhưng lo lắng vì vải nhiều thì giá sẽ giảm, thương lái sẽ có nhiều lựa chọn để ép giá. Vải được mùa thì phải bỏ nhiều công sức thu hoạch nhưng thu lại lại chẳng được là bao. Việc vải rớt giá, bị ép giá luôn là nỗi lo lắng của người dân Lục Ngạn mỗi mùa thu hoạch vải.

 

Để có được vườn vải thu hoạch người dân phải bỏ rất nhiều công sức và tiền của chăm sóc

Anh Quyền, một nông dân trồng vải thiều lâu năm tại Bắc Giang tâm sự: "Để thu hoạch được một vựa vải, người nông dân như chúng tôi phải bỏ ra rất nhiều công sức. Tính về công người làm, thì cả gia đình 5 đến 6 người dồn hết vào đồi vải. Nên đến ngày thu hoạch, chỉ mong sao bán được giá, có đồng lãi còn có vốn để mùa sau tiếp tục đầu tư vào vườn và lo lắng cho các cháu học hành đến nơi đến chốn". Với những gia đình có trên 100 gốc vải, phải thuê từ 4 đến 5 nhân công phụ thêm việc thu hoạch mới kịp. Chi phí cho một nhân công vào khoảng 150.000 đồng/ngày. Do đó, nếu trừ tất cả chi phí người nông dân trồng vải chẳng còn được là bao.

 

Vải bán được giá nông dân mới có tiền trang trải cuộc sống và lo cho con em họ đến trường

Có mặt tại đồi vải từ sáng sớm, gần chục người trong nhà anh Tùng đang tất bật bẻ vải, buộc và vận chuyển ra các điểm thu mua càng sớm càng tốt, anh Tùng cho biết: "Lo lắng lớn nhất của người dân vẫn là giá cả bán vải khi đến mùa thu hoạch. Nông dân làm ra cây vải nhưng luôn phải phụ thuộc vào thương lái về vấn đề giá, việc bị ép giá, vải rớt giá là nỗi lo thường trực của mỗi người dân như chúng tôi. Như năm nay vải được mùa, nhưng lại càng lo vì giá vải không được cao như mọi năm, hơn nữa thương lái lại ép giá nên người nông dân không làm chủ được sản phầm của mình làm ra"

Theo phản ánh của người dân, năm nay được mùa vải nhưng giá lại không cao bằng những năm trước. Đầu mùa, giá vải còn bị ép chỉ từ 5.000 đến 7.000 đồng/kg. So với thời điểm cùng thu hoạch rộ nhất như năm ngoái, giá vải năm nay chỉ bằng khoảng 2/3. Tuy vậy, vải chín không bán sẽ bị hỏng, nên người dân vẫn phải cắn răng bán với mức giá thấp như vậy. Giá rớt mạnh đã khiến không ít người trồng vải lâm vào cảnh được mùa nhưng lại thua lỗ.

…Cùng các chiêu trò, thủ đoạn của thương lái

Không chỉ ép giá, mà nhiều thương lái còn lợi dụng vải được mùa còn trừ hao rất lớn. Nhiều nông dân cho biết, mặc dù quả vải năm nay chất lượng rất cao nhưng các thương lái lợi dụng tình trạng được mùa nên trừ hao cao hơn hẳn mọi năm. Những năm trước mức trừ hao chỉ dao động khoảng 3 đến 4 kg, nhưng năm nay con số này tăng vọt lên 8kg đến 10kg tùy điểm thu mua. Nếu nông dân bán vải với giá 15.000 đồng/kg, thì mỗi tạ vải người dân sẽ bị trừ hao 10kg tương đương với 150.000 đồng. Con số này không hề nhỏ so với thu nhập của bà con nông dân. Nếu tính toán kĩ càng, mỗi hộ dân thu hoạch một năm khoảng 10 tấn vải, sẽ bị trừ hao con số lên tới 15 triệu đồng.

Một nông dân bán vải tại khu vực Phố Kim bức xúc nói: "Chúng tôi đồng ý với việc trừ hao mà thương lái quy định, tuy nhiên mức trừ hao phải hợp lý. Mỗi tạ vải trừ của chúng tôi đến 10kg, còn lời lãi được vào đâu nữa. Mà chúng tôi bán số lượng lớn nên con số đó tính tổng lại không hề nhỏ chút nào" .

 

Lợi dụng tình trạng tắc đường các thương lái ép giá nông dân

Ngoài ra, lợi dụng việc tắc đường tại các điểm thu mua, nhiều thương lái cũng ép giá đối với nông dân.  

Thông thường sau khi thu hoạch, nông dân sẽ chở vải bằng xe máy đến các điểm thu mua, và cho xe đi chậm qua các điểm để khảo giá xem điểm thu mua nào được giá hơn. Tuy nhiên, trong những giờ cao điểm, các điểm thu mua luôn tắc nghẽn, hàng trăm xe máy chở vải xếp hàng dài tiến không được mà lùi cũng không xong. Lợi dụng tâm lý của người dân, nếu đứng đợi lâu, vải héo sẽ bị xuống giá nên chủ thu mua mặc sức ép giá. Nhiều người không đủ kiên nhẫn chờ đợi để thoát khỏi dòng xe ùn tắc, hầu hết đều phải chấp nhận bán rẻ hơn.

Việc quá phụ thuộc vào một thị trường Trung Quốc đang ảnh hưởng không nhỏ đến đầu ra cho một loại quả đặc sản của nước ta. Xem ra chuyện tìm thị trường mới cho quả vải cũng là câu chuyện “loay hoay” chung đối với đầu ra cho các mặt hàng nông sản của Việt Nam. Thiết nghĩ, phát triển công nghiệp là rất quan trọng nhưng mỗi nước có một thế mạnh riêng, đối với nước ta đó là các mặt hàng nông sản. Nếu như chúng ta tập sản xuất tốt và tìm đầu ra cho quả vải và các nông sản khác thì chắc chắn nguồn lợi mà chúng ta thu về cũng không thua kém gì so với sản phẩm công nghiệp mà chúng ta chế tạo ra!